روشهاى تشخیص ترکیبهاى وصفى و اضافى

١-  کسره ی بین دو کلمه را برداشته و به جای آن ویرگول  و در پایان ترکیب  "است" می گذاریم که تبدیل به جمله می شود حالا اگر جمله مفهوم داشت ترکیب وصفی هست در غیر این صورت اضافی می باشد.

مانند:

درخت بزرگ:    این درخت ، بزرگ است. چون جمله با مفهوم است ، بنابراین ترکیب "درخت بزرگ" ترکیب وصفی هست.

نظر طبیب:    این نظر، طبیب است. چون جمله نامفهوم است، بنابراین ترکیب"نظر طبیب"ترکیبی اضافی است.

2⃣ دومین روش تشخیص

در موصوف و صفت معمولا می توانیم بعد از صفت،"تر و یا ترین" اضافه می کنیم اما در مضاف و مضاف الیه ،نمی توانیم به دنبال مضاف الیه "تر یا ترین"اضافه کنیم.

مانند:

قلب پاک قلب پاک تر 

کلاس درس کلاس درس تر❌

چون به درس،"تر" اضافه نمی شود ، پس ترکیب اضافی هست.

3⃣ سومین روش

در موصوف و صفت معمولا بعد از موصوف می توانیم "ی  و یا  ای" اضافه کنیم.مانند:

گل زیبا= گلی زیبا

اما بین مضاف و مضاف الیه نمی توانیم "ی و ای" اضافه کنیم.

بازار شهر=بازاری شهر❌ چون معنی نمی دهد پس ترکیب اضافی هست.

4⃣ چهارمین روش

 بین موصوف و صفت معمولا می توانیم از واژه های "بسیار و یا  خیلی "  استفاده کنیم اما در مضاف و مضاف الیه نمی توانیم.

مانند:

پسر توانا=پسر بسیار توانا⬅️ترکیب وصفی

مادر امیر=مادر بسیار امیر❌ ترکیب اضافی

5⃣ پنجمین روش

در ترکیب وصفی  ، صفت هیچ وقت جمع بسته نمی شود و همیشه مفرد است.

گل زیبا=گل زیباها❌

در مضاف و مضاف الیه،معمولا مضاف الیه و یا هر دو کلمه جمع بسته می شوند.

در باغ=درهای باغ

در باغ=در باغ ها

6⃣ ششمین روش

اگر جای دو کلمه را عوض کنیم و در انتهای آنها"دارد"بگذاریم و جمله ی معناداری ساخته شود،آن ترکیب اضافی است و اگر معنا ندهد، ترکیب وصفی است.

آب گوارا= گوارا، آب دارد.❌ ترکیب وصفی

پدر او=او، پدر دارد. چون معنی دارد، پس ترکیب اضافی است.

نکته مهم✅

گاهی در مضاف و مضاف الیه هم،نمی توانیم مضاف الیه را جمع ببندیم. مانند:

عید نوروز⬅️ نوروزها❌

شهر شیراز⬅️ شیرازها❌

نکته مهم✅

اگر در ترکیبی واژه ی دوم جمع باشد، این ترکیب، دیگر موصوف و صفت نیست.مانند:

باغچه اطفال

خانواده ی شهدا

خانه ی دیگران

نکته مهم✅

برای تشخیص دقیق موصوف و صفت از مضاف و مضاف الیه، بهتر است از چندین روش استفاده کنیم تا تشخیص دقیق تر باشد.

نکته مهم✅

گاهی اوقات چند ترکیب با همدیگر و پشت سر هم می آیند. مانند:

شهر زیبای شیراز

شهر زیبا=ترکیب وصفی

شهرشیراز=ترکیب اضافی و

برگ درختان سبز

برگ درختان = ترکیب اضافی

برگ سبز=  ترکیب وصفی

درختان سبز= ترکیب وصفی

نکته مهم✅

بعضی مواقع در ترکیب اضافی به جای مضاف الیه(اسم دوم) ضمیر پیوسته می آید. مانند:

مادرم⬅️ مادر من=ترکیب اضافی

کتابش⬅️ کتاب او= ترکیب اضافى